स्त्रियांच्या आयुष्यातील एक महत्त्वाचा भाग म्हणजे मासिक पाळी. वयाच्या १२, १३ व्या वर्षापासून सुरू होणारी ही मासिक पाळी ४५ ते ५० वयापर्यंत सुरू राहते. सुरुवातीची एक-दोन वर्षे आणि गरोदरपण हा काळ सोडल्यास दर महिन्याला नियमितपणे मासिक पाळी येणे हे उत्तम आरोग्याचे लक्षण आहे. तसेच दर महिन्याला तीन ते चार दिवस योग्य प्रमाणात रक्तस्त्राव होणे हे देखील चांगल्या आरोग्याचे लक्षण आहे.
परंतु काही स्त्रियांना मासिक पाळी दरम्यान जास्त रक्तस्त्राव होणे असा त्रास होऊ शकतो. तसेच काही स्त्रियांना मासिक पाळी दरम्यान कमी रक्तस्त्राव होणे असा त्रास देखील होऊ शकतो. ह्या दोन्हीही गोष्टी स्त्रियांच्या आरोग्याच्या दृष्टीने चांगल्या नाहीत.
आज आपण मासिक पाळी दरम्यान जर कमी रक्तस्राव होत असेल तर त्यामागे काय कारणे असू शकतात आणि त्यावर करण्याचे घरगुती उपाय कोणते हे पाहणार आहोत.
मासिक पाळी दरम्यान कमी रक्तस्त्राव होण्याची अनेक कारणे असू शकतात. कुपोषण किंवा ऍनिमिया असणे हे त्यातील एक महत्त्वाचे कारण आहे. तसेच अनियमित जीवनशैली, व्यायामाचा अभाव आणि ताण तणाव ही कारणे देखील मासिक पाळीचा रक्तस्राव कमी करण्यास कारणीभूत ठरू शकतात.
मासिक पाळीचे चक्र बिघडले की स्त्रियांच्या आरोग्यावर त्याचा थेट परिणाम होतो. स्त्रियांची प्रजनन शक्ती कमी होणे, शरीरात हार्मोनल बदल होणे, चेहऱ्यावर केस उगवणे, पीसीओडी अशा सारख्या समस्या मासिक पाळीचे चक्र बिघडले की दिसून येतात.
मासिक पाळी दरम्यान कमी रक्तस्त्राव होणे याची लक्षणे
मासिक पाळी सुरु झाल्यानंतरच्या पहिल्या एक-दोन वर्षात कमी रक्तस्त्राव होणे, किंवा अनियमित पाळी येणे ह्या गोष्टी कॉमन आहेत. परंतु त्यानंतर मात्र दर महिन्याला नियमितपणे सलग तीन ते चार दिवस रक्तस्त्राव होणे आवश्यक आहे. रक्तस्राव कमी होत असेल तर त्याची लक्षणे खालील प्रमाणे –
१. पाळीच्या चार दिवसांपैकी एखाद्याच दिवशी रक्तस्राव होणे.
२. अतिशय कमी आणि फिकट रंगाचा रक्तस्त्राव होणे.
३. रक्तस्त्राव न होता फक्त स्पॉटिंग होणे.
अशी लक्षणे असतील तर त्या महिलेला पाळी दरम्यान कमी रक्तस्त्राव होत आहे असे ओळखावे.
मासिक पाळी दरम्यान कमी रक्तस्त्राव होण्याची कारणे
१. थायरॉईड हार्मोन्सचे असंतुलन
२. मासिक पाळी बंद होण्याचे वय जवळ आले असताना
३. अतिशय तणावपूर्ण आयुष्य, खूप चिंता, नैराश्य
४. पीसीओडी म्हणजेच ओव्हरीज वर छोट्या गाठी होण्याची समस्या
५. खूप जास्त प्रमाणात व्यायाम करणे
६. असंतुलित आहार, कुपोषण
७. काही कारणांनी वजन झपाट्याने कमी होणे
८. एखादा प्रदीर्घ आजार
९. गर्भाशय आणि गर्भ नलिकेच्या रचनेमध्ये जन्मतः दोष असणे
१०. कोणत्याही प्रकारच्या स्टेरॉइडचे अतिसेवन
११. अतिरिक्त स्थूलपणा
१२. खेळाडूंमध्ये अति व्यायाम करण्यामुळे ही समस्या आढळून येते.
या कारणांमुळे मासिक पाळी दरम्यान कमी रक्तस्त्राव होऊ शकतो. असा कमी रक्तस्त्राव होणे हा स्वतंत्र आजार नसून ग_र्भाशयाशी निगडीत कारणांमुळे हा आजार होतो. अनुवंशिकता हे देखील कमी रक्तस्रावाचे एक कारण असू शकते.
मासिक पाळी दरम्यान होणाऱ्या कमी रक्तस्त्रावावर करण्याचे घरगुती उपाय
१. हळद
एक ग्लास गरम पाण्यात चिमूटभर हळद घालून मासिक पाळी सुरू होण्याच्या चार-पाच दिवस आधीपासून दररोज असे पाणी प्यावे. स्त्राव सुरळीत होण्यास मदत होते.
२. गाजर
गाजरामध्ये केरोटीन असते. तसेच गाजराच्या सेवनामुळे शरीरातील इस्ट्रोजेन हार्मोन मध्ये वाढ होते. दररोज नियमितपणे एक ते दोन गाजराचे सेवन केल्यास पाळी दरम्यान योग्य प्रमाणात रक्तस्राव होतो तसेच होणाऱ्या वेदनांचे प्रमाण कमी होते.
३. तीळ आणि गुळ
तीळ आणि गूळ हे दोन्ही पदार्थ उष्ण प्रवृत्तीचे आहेत. पाळी सुरू होण्याच्या दहा दिवस आधी पासून दररोज एक चमचा तीळात थोडासा गूळ मिसळून त्याचे सेवन करावे. रक्तस्त्राव सुरळीत आणि योग्य प्रमाणात होण्यास मदत होते.
४. आले
एक चमचा आल्याचा रस आणि एक चमचा गूळ मिसळून त्याचे सेवन करावे. पाळीचा रक्तस्राव सुरळीत होण्यास मदत होते.
५. पपई
पपई मध्ये देखील कॅरोटीन असते. पिकलेल्या पपईचा सेवनाने मासिक स्त्राव सुरळीत होण्यास मदत होते.
६. धने आणि बडिशोप
धने आणि बडीशोप याचा काढा करून तो नियमितपणे पिण्यामुळे योग्य प्रमाणात रक्तस्त्राव होण्यास मदत होते.
७. मेथी दाणे
मेथीदाणे आरोग्यासाठी अतिशय गुणकारी असतात. दररोज सकाळी रिकाम्या पोटी एक चमचा मेथी दाणे गरम पाण्याबरोबर घेण्यामुळे मासिक पाळीतील रक्तस्त्राव नियमित होण्यास मदत होते. स्त्रियांच्या आरोग्याच्या इतरही तक्रारी यामुळे कमी होण्यास मदत होते.
८. बीट रूट
गाजर आणि बीट रूट यांचा रस एकत्र करून दररोज एक ग्लास पिण्यामुळे शरीरातील रक्ताचे प्रमाण वाढते. तसेच मासिक पाळी दरम्यान होणारा रक्तस्राव नियमित आणि योग्य प्रमाणात होण्यास मदत होते.
मासिक पाळी दरम्यान होणारा रक्तस्त्राव हा आहार आणि जीवनशैली यांवर अवलंबून असतो.
१. योग्य आणि संतुलित आहार घेणे.
२. भरपूर फळे आणि पालेभाज्या खाणे
३. भरपूर प्रमाणात पाणी पिणे.
४. आवश्यक प्रमाणात व्यायाम करणे.
५. जंक फूड आणि तेलकट मसालेदार फूड न खाणे
६. वजन आटोक्‍यात ठेवणे
७. ताण तणाव, स्ट्रेस आणि नैराश्य यांपासून दूर राहणे
असे बदल करून मासिक पाळी दरम्यान होणारा रक्तस्त्राव सुरळीत करणे शक्य होते. योग्य ती जीवनशैली, सुयोग्य आहार आणि व्यायाम यांचा मिलाफ यासाठी आवश्यक आहे.
मासिक पाळी दरम्यान रक्तस्राव कमी होण्याबरोबरच वजन वाढणे, केस गळणे, मूड स्विंग्ज होणे अशा समस्या असतील तर थायरॉईड, डायबिटीस किंवा पीसीओडी या आजारांची शक्यता असू शकते. अशावेळी तज्ज्ञ डॉक्टरांचा सल्ला घेऊन योग्य ते उपचार करणे आवश्यक आहे.
तर मैत्रिणींनो हे आहेत मासिक पाळी दरम्यान कमी रक्तस्त्राव होत असेल तर करण्याचे घरगुती उपाय. या उपायांचा जरूर लाभ घ्या आणि तुमचे अनुभव आम्हाला जरूर कळवा.
सदर लेख अथवा लेखातील कुठल्याही भागाचे छापील, इलेक्ट्रॉनिक माध्यमात परवानगीशिवाय पुनर्मुद्रण किंवा कुठल्याही सोशल मीडियात कॉपी-पेस्ट करून पुनर्लेखन करण्यास सक्त मनाई आहे. याचे उल्लंघन केल्याचे आढळल्यास कायदेशीर कारवाई करण्यात येईल.
या आणि अशा वैविध्यपूर्ण लेखांचे अपडेट्स मिळविण्यासाठी आमचे फेसबुक पेज मनाचेTalks ला नक्की लाईक करा. आणि लेखांचे अपडेट्स व्हाट्स ऍप वर मिळवण्यासाठी येथे क्लिक करा / टेलिग्रामवर संवाद साधण्यासाठी येथे क्लिक करा
माहिती उपयुक्त वाटल्यास वरती उजव्या कोपऱ्यात दिलेले बटन दाबून हा लेख व्हॉट्सऍप वर आपल्या मित्र मैत्रीणींना पाठवा.
Thanks
मनःपूर्वक आभार व्यक्त करते.