खगोल / अंतराळ

मानवाने चंद्रावर पाऊल ठेवल्यावर, अवकाश हे आपली तंत्रज्ञानातील प्रगती जगापुढे मांडण्याचं एक स्थान झालं. त्यामुळे अवकाश, पुन्हा तिथे जाण्यासाठी जगातील तंत्रज्ञानाच्या बाबतीत अग्रेसर असणाऱ्या देशांना खुणावू लागलं. शीत युद्धाच्या काळात अमेरिकेने रशियावर कुरघोडी करण्यामागे अमेरिकेचा ‘स्पेस प्रोग्रॅम’ कारणीभूत होता.

ताऱ्यांचा अभ्यास करून ह्या तारकासमूहाचं वय त्यांना निश्चित करायचं होतं. हे करत असताना अचानक एक ताऱ्यांचा समूह त्यांच्या नजरेस पडला. त्यांचा अभ्यास केल्यावर असं लक्षात आलं की हे तारे त्या तारका समूहाचा भाग नाहीतच ज्याचा ते अभ्यास करत होते.

रॉकेट मधील इंधन हे रॉकेट च्या वजनाच्या जवळपास ९०% पेक्षा जास्ती भाग असते. त्यामुळे इतकं इंधन साठवायला तितक्याच मोठ्या टाक्या लागतात. रॉकेट मधील इंधनाच प्रज्वलन होऊन ते इंधन संपून गेल्यावर राहिलेल्या टाक्यांचं वजन पुढे ओढत नेण्यात काहीच अर्थ नसतो.

आजची लोकसंख्या साधारण ७.२ बिलियन इतकी आहे. २०५० पर्यंत ती ९.६ बिलियन च्या घरात जाईल असा अंदाज आहे. इतक्या मोठ्या मानवाच्या विस्तारला आता ही वसुंधरा कमी पडायला लागली आहे. त्या मुळेच आता मानवाने विश्वाच्या ह्या पसाऱ्यात दुसऱ्या वसुंधरेचा शोध घ्यायला सुरवात केली आहे.

बेनु हे नाव ऐकताच आपण बुचकळ्यात पडू. बेनु असं विचित्र नाव पृथ्वीवरील कोणाचं नाही आहे तर ते आहे पृथ्वीपासून साधारण १३० मिलियन किलोमीटर अंतरावर असणाऱ्या एका लघुग्रहाचं. हा लघुग्रह सध्या चर्चेत आला आहे तो नासाच्या एका मोहिमेमुळे.

१२०० कोटी रुपये किंमत असणारा हा उपग्रह भारताच्या इंटरनेट चा चेहरा येत्या काळात बदलवून टाकणार आहे. हा उपग्रह इतका मोठा आहे की ह्याचे सोलार पॅनल जवळपास ४ मीटर पेक्षा मोठे म्हणजे एखाद्या सेदान श्रेणीतील गाडीपेक्षा मोठे आहेत. १५ वर्ष आयुष्य असलेल्या या उपग्रहामुळे इंटरनेट स्पीड हा १०० गिगाबाईट प्रती सेकंद इतका वेगवान होणार आहे.

नासा च्या ईन – साईट ह्या यानाने मंगळाच्या पृष्ठभागावर ठरलेल्या ठिकाणी उतरताच आपण सुरक्षित असल्याचा संदेश नासा च्या जेट प्रपोलेशन लेबोरेटरी मध्ये येताच नासाच्या संशोधकांच्या आनंदाला पारावार उरला नाही. माणसाच्या इतिहासात ८ वेळा मंगळाच्या पृष्ठभागावर यशस्वीरीत्या यान उतरवण्यात नासा यशस्वी झाली आहे.

आज १४ नोव्हेंबर २०१८ ला इस्रो पुन्हा एकदा आकाशाकडे झेपावत आहे. ह्या वेळेस इस्रोचं सगळ्यात शक्तिशाली रॉकेट जी.एस.एल.व्ही. मार्क ३ आपल्यासोबत ३४२३ किलोग्राम वजनाचा जीसॅट २९ (GSAT-29) हा उपग्रह घेऊन त्याला जी.टी.ओ. म्हणजेच जिओस्टेशनरी ट्रान्स्फर ऑर्बीट मध्ये प्रक्षेपित करेल.